Dr. Sam Goldstein ve Gema Climent Martinez’in geliştiricisi olduğu Nesplora, Giunti Psychometrics bünyesinde oluşturulan ve Avrupa Komisyonu tarafından onaylanan dikkat ve diğer bilişsel süreçlerin değerlendirilmesinde kullanılan sürekli performans testidir.

Nesplora ile bireyin işitsel ve görsel dikkat, motor aktivite, dürtüsellik, seçici ve sürekli dikkat, dikkat odak kalitesi ve tepki süresi ölçülerek dikkat süreçleri, motor aktivitesi, çalışma belleği ve bilişsel esnekliği değerlendirilmektedir.

Dikkat

Dikkat, zihinsel çabanın duyusal ve zihinsel olaylara yoğunlaştırılmasıdır. Birey, günlük hayatta birçok uyarana maruz kalmaktadır, bireyin uyaranların bazılarına ileri düzeyde işlem yapmasıyla odaklanma kapasitesi gözlemlenebilmektedir. Dikkat mekanizması, ileri düzey işlemleri gerçekleştirme ile ilgili referans sağlamaktadır. Bireyin dikkatini ölçmek ve değerlendirmek, ruhsal bozuklukların tanı veya tedavisinde yardımcı olmaktadır.

Sürekli Performans Testleri (SPT)

Dikkatin sürekliliğini değerlendirmek amacıyla geliştirilen nöropsikolojik testler, Sürekli Performans Testleri (SPT) olarak adlandırılmaktadır. Tüm SPT’lerin ortak özelliği, uyaranların uzun süre boyunca testin uygulandığı kişiye sunulmasıdır. SPT’ler, kişinin hedefe yönelik olmayan diğer uyaranları görmezden gelerek belirli bir hedefe ulaşması veya verilen görevi yerine getirmesi beklenirken bu süreci değerlendiren testler olarak nitelendirilebilir. Kağıt ve kalem ile yapılan testlere göre, SPT’nin teknolojiden faydalanarak uyaranları tutarlı bir şekilde sunması ve tepki süresini ölçmesi, bilişsel işlevlerin ölçülmesine büyük bir katkı sağlamaktadır.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), dikkat sorunları ve hiperaktivite-dürtüsellik örüntüsü şeklinde görülen, bireyin gelişimini ve işlevselliğini olumsuz etkileyen ve yaygın görülen bir nörogelişimsel bozukluktur. DEHB’de bazı semptomlar zamanla azalabilir ancak dikkat sorunlarının belirgin bir şekilde var olduğu görülmektedir. DEHB semptomları anksiyete bozuklukları, duygudurum bozuklukları, madde kullanım bozuklukları gibi belirgin bir şekilde görünmeyebilir. Bu durumlarda dikkatin özel ölçümü ve ayırıcı tanının belirlenmesi, gerekli tedavi süreci için oldukça faydalıdır.

Çocuklarda DEHB

Güncel testlerin kullanımı, çocukların erken yaşta ve akademik süreçlerde zorluk yaşamaması adına erken teşhiste kolaylık sağlamaktadır. DEHB’ye sahip olan çocuklar akademik yaşantılarında zorlanabilmektedir, DEHB ile ilgili erken tanı alan ve baş etme yöntemleri geliştiren öğrenciler, akademik problemler ile daha az karşılaşmaktadır. Ulusal Tanı ve Tedavi Araştırması, DEHB tanısı olan öğrencilerin daha fazla okul destek hizmeti aldığını belirtmektedir. DEHB tanısı almış öğrencilere okul destek hizmetlerinden biri olan Bireyselleştirilmiş Eğitim Planları; testlerde ekstra zaman, özel ödevler, olumlu pekiştirme, ek molalar, dikkat dağınıklığını sınırlamak için sınıfta yapılan değişiklikler, teknoloji destekli görevler sunarak gelişimlerini ve işlevselliklerini desteklemeyi amaçlamaktadır.

Sanal Gerçeklik Gözlüğü

Oculus Quest 2 sanal gerçeklik gözlüğü ile bilgisayar simülasyonlu sanal gerçeklik ortamına giriş sağlanmaktadır. Kullanıcılar üç boyutlu sanal ortama, yine üç boyutlu sinematik ses sistemi ile gerçekçi bir şekilde girebilir ve kumandalarını kullanarak bu sanal ortamda etkileşime geçebilirler. Sanal gerçeklik gözlüğü, kullanıcının girdiği sanal ortamı ve perspektifi eş zamanlı olarak bilgisayar ekranına yansıtma özelliğine sahiptir. Gözlüğün lenslerindeki sensörler sayesinde kaydedilen göz hareketleri değerlendirmeyi yapan kişinin eş zamanlı olarak bilgisayar ekranına da yansır. Aynı zamanda Head-Mounted Display (HMD) özelliği sayesinde kafa hareketlerini de kaydeder ve değerlendirmede kullanma amacıyla önemli bilgilere erişimi sağlar. Kullanıcının kafa hareketleri (HMD aracılığıyla) ve motor hareketlerinin (gözlüklerdeki sensörler aracılığıyla) kaydını alan sanal gerçeklik gözlükleri, artırılmış gerçeklikteki simüle edilmiş bir ortamda kişinin dikkatini daha kapsamlı bir biçimde ölçmeyi sağlamaktadır.

Sanal Gerçeklik

Sanal gerçeklik, gerçek bir ortamın bilgisayar tarafından simüle edilmesiyle oluşan bir artırılmış gerçeklik teknolojisidir. Görüntülerin iki boyutlu ekranlardan algılanması yerine üç boyutlu gerçeklik ile deneyimlenmesini sağlayan teknolojidir. Kullanıcı ve uyaranlar arasında etkileşimi, kullanıcıların davranış ve işlevlerinin kaydını sağlama, değerlendirme veya ölçme yaparken kullanıcıyı motive etmek için eğlenceli bir araç sunma, değerlendirme sonucunda hızlı geri bildirim alarak zamandan ve maliyetten tasarruf sağlama gibi avantajlar bu sistemin tercih edilmesinde öne çıkmaktadır. Buna ek olarak, sanal gerçeklik teknolojisinin, değerlendirme sırasında eğitsel ve kültürel farklılıklarının ortadan kaldırılmasını sağlamanın yanında daha fizyolojik olarak beyin hasarı ile ortaya çıkan engeller sebebiyle kendilerine zor veya imkansız gelen değerlendirmelere katılamayan katılımcıların deneyimlemelerine olanak sağlamaktadır.

Nesplora Testleri

2008 yılında sanal gerçeklik ortamında insan davranışlarını incelemek amacıyla geliştirilen ve Avrupa Komisyonu tarafından onaylanan Nesplora, dikkat ve diğer bilişsel süreçlerin ölçme ve değerlendirilmesinde kullanılmak üzere geliştirilmiş güncel teknolojinin faydalarından yararlanan bir testtir. Nöropsikologlar ve teknoloji alanındaki uzmanlardan oluşan bir ekip ile geliştirilen Nesplora, ruh sağlığı alanındaki uzmanlara, eğitimcilere ve danışanlara sunduğu hizmet ile bilişsel süreçlerin analiz, tanı ve tedavi aşamalarında oldukça bilimsel ve güvenilir bir yaklaşımı benimsemektedir. Son 14 yıldır aktif bir şekilde hizmet veren Nesplora, 30’dan fazla ülkede değerlendirme ve ölçme aracı olarak kullanılmaktadır. Nesplora, günümüz teknolojisini kullanarak diğer dikkat testlerine göre daha kapsamlı bir değerlendirme sağlamaktadır. Testin değerlendirme süresi ortalama 30 dakikadır ve testin raporlanması bilgisayardan elde edilen rapor ile sağlanabilmektedir.

Kullanılan teknoloji ile testin sanal ortamda gerçekleştirilebilir olması ve görevlerin oldukça anlaşılabilir olması nedeniyle eğitim, kültür ve dil farklılıklarının ortadan kalkması ve daha objektif bir değerlendirme yapılması sağlanmaktadır.

Nesplora testleri;

• Aula Attention Kids,
• Aula School Attention Kids,
• Aquarium Attention,
• Ice-Cream Executive Function,
• Suite Memory

olmak üzere farklı yaş gruplarında çeşitli bilişsel işlevleri ölçmektedir.

Nesplora Aula Attention Kids

Nesplora Aula, 6-16 yaş arası çocukların dikkat, dürtüsellik ve motor aktivite düzeylerinin değerlendirilmesini sağlayan yapay zeka temelli bir nöropsikolojik ölçme aracıdır. 24’ten fazla ülkede 15.000’den fazla çocuk ile test edilmiş Nesplora Aula Attention Kids, çocuklar için sıkça danışılan konulardan bazıları olan dürtü kontrol bozukluğu ve hiperaktivite davranışlarını değerlendirmek için doğru bir tanı koymanın anahtarıdır.

Kullanım Alanları

Nesplora Aula Attention Kids anksiyete bozuklukları, davranış problemleri ve sosyal beceri problemleri, okuma yazma güçlüğü, öğrenme güçlükleri, beyin hasarı ve bütüncül nöropsikolojik değerlenlendirmede kullanılmaktadır.

Nesplora Aula Attention Kids, bilişsel işlevlerden;

• Seçici ve sürekli dikkat,
• İşitsel ve görsel dikkat,
• Motor aktivite,
• Dürtüsellik,
• Konsantrasyon,
• Tepki süresini ölçmektedir.

Değerlendirme

Değerlendirilen çocuk, simüle edilmiş bir sınıf ortamında ekipmanları kullanarak görsel ve işitsel uyaranlara yanıt vermektedir. Test sırasında gerçekleşen motor aktivite, gözlüklerdeki hareket sensörleri tarafından kaydedilmektedir. Değerlendirilen çocuğun ortaya koyduğu performans değerlendirilmek üzere bilgisayar ekranına eş zamanlı olarak yansıtılmaktadır.

Nesplora Aula Attention Kids tarafından oluşturulan rapor; kapsamlı grafikler, tablolar ve yoruma dayalı raporları içeren 8 bölümden oluşmaktadır.

Nesplora Aula School Attention Kids

Nesplora Aula School, 6-16 yaş arası çocuklarda öğrenmeyi kolaylaştırmak için somut pedagojik yönergeler ile dikkat, dürtüsellik ve motor aktivite düzeylerinin değerlendirmesini sağlayan yapay zeka temelli bir nöropsikolojik ölçme aracıdır. Öğrenme süreçlerinin optimizasyonu konusunda uzmanlaşmış tek testtir.

Kullanım Alanları

Nesplora Aula School Attention Kids, öğrenme süreci optimizasyonunu geliştirme, gelişim takibi, özel eğitim ihtiyaçlarını belirleme, kendini tanıma ve zorbalığın önlenmesi gibi alanlarda kullanılmaktadır.

Nesplora Aula School Attention Kids, bilişsel işlevlerden;

• Seçici ve sürekli dikkat,
• İşitsel ve görsel dikkat,
• Motor aktivite,
• Dürtüsellik,
• Konsantrasyon,
• Tepki süresini ölçmektedir.

Değerlendirme

Değerlendirilen çocuk, simüle edilmiş bir sınıf ortamında test ekipmanlarını kullanarak görsel ve işitsel uyaranlara yanıt vermektedir. Test sırasında gerçekleşen motor aktivite, gözlüklerdeki hareket sensörleri tarafından kaydedilmektedir. Değerlendirilen çocuğun ortaya koyduğu performans değerlendirilmek üzere eş zamanlı olarak bilgisayar ekranına yansıtılmaktadır.

Nesplora Aula School Attention Kids tarafından oluşturulan rapor; kapsamlı grafikler, tablolar ve yoruma dayalı raporları içeren 8 bölümden oluşmaktadır.

Nesplora Aquarium Attention Adults

Nesplora Aquarium Attention Adults, 16-92 yaş arası yetişkinlerde dikkat süreçlerinin ve çalışma belleğinin değerlendirilmesini sağlayan yapay zeka temelli bir nöropsikolojik ölçme aracıdır. Normal zihinsel süreçlerin ve nöropsikolojik bozuklukların çok yönlü değerlendirilmesinde kullanılmaktadır. Yetişkinlerde kullanılabilecek en kapsamlı testtir. Dikkat, dürtü kontrolü, hafıza veya yeni durumlara uyum sağlama yeteneği ve nöropsikolojik bozuklukların değerlendirilmesinde yardımcı olmaktadır.

Kullanım Alanları

Nesplora Aquarium Attention Adults, yetişkinlerde depresyon ve anksiyete bozuklukları, DEHB, yeme bozuklukları, bipolar bozukluk, şizofreni ve diğer psikotik bozukluklar, beyin hasarları, nörodejeneratif hastalıklar, hafif bilişsel bozukluklar ve demans değerlendirmesinde kullanılmaktadır.

Nesplora Aquarium Attention Adults, bilişsel işlevlerden;

• Seçici ve sürekli dikkat,
• İşitsel ve görsel dikkat,
• Motor aktivite,
• Dürtüsellik,
• Sabır,
• Çalışma belleği,
• Tepki süresi,
• Konsantrasyon,
• Görev değişikliği sonuçlarını ölçmektedir.

Değerlendirme

Değerlendirilen kişi, akvaryumda ilk iş günü olduğu ve balık tanklarının kontrolünü yapması gerektiği varsayımıyla 360º'lik bir akvaryuma sanal olarak yerleştirilmektedir. Test, kişinin talimata bağlı olarak belirli balıkları veya kelimeleri gördüğünde/duyduğunda bir düğmeye basması gereken bu sanal ortamda gerçekleştirilmektedir.

Nesplora Aquarium Attention Adults tarafından oluşturulan rapor; kapsamlı grafikler, tablolar ve yoruma dayalı raporları içeren 9 bölümden oluşmaktadır.

Nesplora Ice Cream Executive Functions

Nesplora Ice- Cream Executive Functions, 8 yaşından büyük kişilerde yürütücü işlevlerin değerlendirmesini sağlayan yapay zeka temelli bir nöropsikolojik ölçme aracıdır. Yürütücü işlevleri ölçen en kapsamlı testtir ve değerlendirmeyi yalnızca 30 dakikalık bir sürede gerçekleştirmektedir. Bireyin kendi davranışlarını kontrol etme, geçici düzenlemelere ve sınırlara göre bir hedefe ulaşma kapasitesini değerlendirmektedir. Çevre unsurları ve koşullar değiştiğinde, görevi sürdürmek için kişilerde bilişsel esneklik gösterebilme ve uyum sağlama kapasitesini ölçmektedir.

Kullanım Alanları

Nesplora Ice Cream, depresyon ve anksiyete bozuklukları, bipolar bozukluk, obsesif kompulsive bozukluklar, şizofreni, nörodejeneratif hastalıklar, hafif bilişsel bozukluklar, alzheimer, otizm, Tourette sendromu, demans ve frontal- temporal hasarların değerlendirmesinde kullanılmaktadır.

Nesplora Aquarium Attention Adults, bilişsel işlevlerden;

• Planlama,
• Çalışma belleği,
• İşleme hızı,
• Bilişsel esnekliği ölçmektedir.

Değerlendirme

Nesplora Ice-Cream Executive Functions tarafından oluşturulan rapor; kapsamlı grafikler, tablolar ve yoruma dayalı raporları içeren 6 bölümden oluşmaktadır.

Nesplora Suite

Nesplora Suite, 12-90 yaş arasındaki yetişkinlerde bellek fonksiyonlarının değerlendirilmesini sağlayan yapay zeka temelli bir nöropsikolojik ölçme aracıdır. Bireylerin hafıza işlevini değerlendirmek için yaklaşık 30 dakikalık süre boyunca uygulanan, hafıza sorunlarının ve patolojilerin değerlendirilmesinde bilgi sağlamayı amaçlayan sanal gerçekliğe dayalı bir testtir.

Kullanım Alanları

Test, hafıza sorunlarının ve patolojilerin teşhisinde faydalı bilgiler sağlamayı amaçlamaktadır.

Nesplora Suite, bilişsel işlevlerden;

• Öğrenme süreçleri,
• Kısa süreli hafıza,
• Uzun süreli hafıza,
• İşitsel ve görsel hafıza,
• Tanıma ölçmektedir.

Değerlendirme

Nesplora Suite tarafından oluşturulan rapor; kapsamlı grafikler, tablolar ve yoruma dayalı raporları içeren 6 bölümden oluşmaktadır.